Tomografia komputerowa jest metodą diagnostyki, w której za pomocą promieni rentgenowskich uzyskuje się wielowarstwowe przekrojowe obrazy ciała. Z uwagi na niezwykle wszechstronny zakres zastosowań, tomografia komputerowa stała się podstawową metodą obrazowania we wszystkich specjalnościach medycyny. Diagnostykę tomograficzną stosuje się m.in. przy rozpoznawaniu urazów, w badaniach głowy, klatki piersiowej i jamy brzusznej (do obrazowania narządów wewnętrznych, w tym wątroby, trzustki, nerek), w wykrywaniu zmian nowotworowych oraz krwawień i zatorów. Wykonuje się także wirtualną kolonoskopię i bronchoskopię.
Tomografia komputerowa służy także do nieinwazyjnego badania naczyń wieńcowych zastępującego klasyczną koronarografię, a także innych badań angiograficznych.
Tomografia komputerowa jest badaniem bezbolesnym, nieinwazyjnym i krótkotrwałym. W zależności od badanego narządu trwa od kilku sekund do paru minut.
Przy badaniu często jest podawany kontrast. Powoduje on silniejsze zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi narządami, a także między tkankami zdrowymi i chorymi. W niektórych badaniach stosowany jest standardowo, w innych radiolog po ocenie TK bez kontrastu, zaleca uzupełnienie badania o fazy ze wzmocnieniem kontrastowym. Podanie kontrastu jest niezbędne przy badaniu tętnic i żył. Pozwala wykryć i ocenić tętniaki, uwidocznić niedrożność lub zwężenia naczyń (np. tętnic wieńcowych), rozpoznać zatorowość płucną. Kontrast oparty jest na cząsteczce jodu. Jeśli jesteśmy uczuleni na jod, badanie z kontrastem jest przeciwwskazane. Wzmożona ostrożność powinna być zachowywana u osób, u których z różnych powodów wystąpiły wcześniej reakcje alergiczne, a także u chorujących na niewydolność nerek i u osób z cukrzycą przyjmujących metforminę. Na badanie z kontrastem trzeba przynieść aktualne oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi (parametr wydolności nerek). Kontrast jest usuwany z organizmu przede wszystkim przez nerki, dlatego musi być wiadomo, czy w przypadku danego pacjenta pracują one wystarczająco sprawnie.
Do wykonania badania za pomocą tomografu komputerowego zawsze wymagane jest skierowanie. W ramach NFZ wymagane jest skierowanie lub e-skierowanie od lekarza z Poradni Specjalistycznej, która ma aktualną umowę z NFZ. Na badanie prywatne, skierowanie lub e-skierowanie może wydać dowolny lekarz.
Ważne informacje:
- Badanie tomografii komputerowej jest przeciwwskazane w ciąży (poza wskazaniami życiowymi o których decyduje lekarza);
- Niewydolność nerek i choroby tarczycy mogą stanowić przeciwwskazanie do dożylnego podania środka kontrastowego. Jeżeli występują one u chorego, prosimy o określenie przez lekarza kierującego, czy można pacjentowi podać dożylnie jodowy środek kontrastowy;
- Ze względu na wskazania medyczne, w niektórych badaniach wymagane jest dożylne podanie tzw. jodowych środków kontrastowych, pacjent ma prawo nie wyrazić zgody na podanie środka kontrastowego, jednak w takich przypadkach wartość diagnostyczna badania może być znacznie ograniczona;
- Jeśli pacjent przyjmuje na stałe leki, w dniu badania powinien przyjąć je zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego;
- Pacjenci chorujący na cukrzycę leczeni Metforminą powinni odstawić leki na 48 godzin przed badaniem i 12 godzin po badaniu, pozostałe leki przyjmują normalnie;
- Pacjenci z rozpoznanymi i leczonymi chorobami nerek mogą być badani w TK z podaniem jodowego środka kontrastowego, jednak każdorazowo decyzja jest podejmowana przez lekarza radiologa nadzorującego badanie w stosunku do danego pacjenta, w oparciu o jego stan zdrowia, wskazania diagnostyczne i wyniki badań laboratoryjnych, m.in. poziomu kreatyniny (i GFR –współczynnik przesączania kłębuszkowego). W niektórych przypadkach wymagana jest dodatkowo konsultacja nefrologa, sporadycznie ze względu na przesłanki medyczne radiolog może zdecydować o braku możliwości podania jodowego środka cieniującego i wykonaniu badania TK bez wzmocnienia kontrastowego, o fakcie tym każdorazowo jest informowany pacjent;
- Pacjenci z rozpoznanymi chorobami tarczycy powinni być badani w TK z podaniem jodowego środka kontrastowego w przypadku prawidłowych parametrów TSH i fT4, ponadto powinni dostarczyć aktualne wyniki tych badań. Pacjenci z nadczynnością lub niedoczynnością tarczycy mogą być poddani badaniu TK z podaniem kontrastu jodowego tylko przy prawidłowym poziomie TSH i fT4. W niektórych przypadkach wymagana jest dodatkowo konsultacja endokrynologa o braku przeciwwskazań do podania jodowego środka kontrastowego;
- Pacjent musi być na czczo 6 godzin przed badaniem (bez posiłków, można pić wodę niegazowaną);
- Nie należy wykonywać badania TK jamy brzusznej i miednicy małej w ciągu 6-7 dni od badania RTG z podaniem barytu (artefakty w badaniu TK). Kolejne badanie z kontrastem można wykonać po 7 dniach od wykonania pierwszego z powtórzeniem wyniku kreatyniny;
- Czas badania TK wynosi 5-20 minut i wymagane jest bezwzględne leżenie bez ruchu przez pacjenta.
Pobierz
