Zdjęcie rentgenowskie potocznie rentgen lub prześwietlenie to dwuwymiarowy obraz rejestrowany podczas prześwietlania wiązką promieniowania rentgenowskiego organów osoby poddanej rentgenografii, będącej jedną z podstawowych technik diagnostycznych w medycynie.
Ze względu na swoją wysoką przenikliwość, promieniowanie rentgenowskie przechodzi częściowo przez ciało pacjenta, a następnie przez błonę rentgenowską (błonę fotograficzną czułą na promieniowanie rentgenowskie), gdzie jest rejestrowane w postaci obrazu. Promieniowanie, które nie zostanie całkowicie pochłonięte przez tkanki pacjenta, spowoduje jej zaczernienie, a im większą część promieniowania zatrzymają tkanki, tym mniejsze będzie zaczernienie.
Powstające w ten sposób zdjęcie jest negatywem i w takiej formie jest analizowane przez lekarza. Do opisu negatywu stosuje się pojęcia przejaśnienie i zacienienie, jednak w przeciwnych znaczeniach tych słów (ze względu na naturę negatywu). Przejaśnienie to miejsce, gdzie do błony dotarła duża ilość promieniowania i powstało jej zaczernienie, natomiast zacienienie jest miejscem, w którym ono do niej nie dotarło, gdyż tkanki je zaabsorbowały. Obszar błony jest biały lub jasnoszary. Kość wykazuje znacznie większą zdolność absorpcji (pochłaniania) promieniowania niż otaczające ją tkanki miękkie, dzięki czemu widoczna jest na filmie jako miejsce jaśniejsze – zacienione.
Ważne informacje:
- Badania RTG są związane z ekspozycją na promieniowanie rentgenowskie, i wykonywane zbyt często mogą być szkodliwe dla organizmu ludzkiego, dlatego nie powinno się ich wykonywać bez istotnych wskazań.
- Badań RTG nie powinno się wykonywać u kobiet ciężarnych, szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży (okres organogenezy), ze względu na ryzyko uszkodzenia płodu. Kobiety w wieku rozrodczym, u których zachodzi możliwość, że są w ciąży, powinny przed badaniem poinformować o tym fakcie lekarza lub personel placówki diagnostycznej.
- W każdej placówce stosujemy środki ochrony indywidualnej dla pacjenta w szczególności osłony na gonady, fartuchy i półfartuchy oraz kołnierze wykonane z gumy ołowiowej.
Skierowanie na badanie RTG może wystawić każdy lekarz. Wszystkie zdjęcia RTG wykonujemy w technice cyfrowej.
Technika cyfrowa eliminuje klisze fotograficzne i pozwala na unikniecie błędów powstających w trakcie obróbki klisz oraz skraca do kilkunastu sekund czas od wykonania zdjęcia do uzyskania obrazu. Dane obrazowe są przesyłane bezpośrednio po badaniu do lekarza radiologa opisującego badanie. Technika cyfrowa pozwala także 10-50-krotne na skrócenie czasu ekspozycji w trakcie wykonywania zdjęcia, co znacznie poprawia jakość zdjęcia – zwiększa jego ostrość; ponadto pozwala na obniżenie dawki promieniowania otrzymanej w trakcie badania.
Obraz cyfrowy charakteryzuje się znacznie większą rozdzielczością obrazu niż zdjęcia wykonywane techniką klasyczną, dzięki czemu można go powiększać oraz zmieniać jego kontrast i zaczernienie, ponadto można je oglądać w negatywie i w pozytywie, dzięki czemu zwiększa się wykrywalność zmian. Ponadto na monitorze można wykonywać niezbędne pomiary. Obraz można archiwizować na serwerach, płytach CD i DVD, przesyłać drogą elektroniczną oraz powielać.